FAQs

Question

چرا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دو غیبت داشتند ؛ غیبت صغری و کبری؟

Answer

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند: « یکی از مشخصات امام دوازدهم ، قائم آل محمد صلی الله علیه و آله این است که : دو غیبت دارد ؛ غیبت صغری و غیبت کبری.»
علت حقیقی دو غیبت را نمی دانیم ؛ اما می توان حدس زد که خداوند غیبت کوچک تر را برای عادت و آمادگی مردم برای غیبت کبری قرار داده است . این حدس را روایتی تایید می کند که محدث قمی در فصل دوم منتهی الآمال در زندگانی امام حسن عسکری علیه السلام آورده است؛ بدین گونه که امام دهم و یازدهم خیلی اوقات ، خود را از مردم پنهان می کردند تا برای غوغای غیبت کبری آماده شوند.
شاید اگر آن حضرت از اول در غیبت کبری می رفتند، حجت خدا بر مردم تمام نمی شد . در غیبت صغری عده ای خدمت آن حضرت می رسیدند؛ امامتشان برای عده ای ثابت می شد ؛ معجزاتشان ظاهر می گردید؛ از مردم دست گیری مستقیم می کردند؛ شناخته می شدند؛ ولی اگر آن حضرت پنج سال با پدرشان نبودند و از سال 260 هجری – که امام حسن عسکری علیه السلام به شهادت رسیدند- غیبت کبری شروع می شد، ممکن بود برای بسیاری از مردم اتمام حجت نشود.
شاید بتوان گفت: به عنایت پروردگار و برای اتمام حجت ، ایشان 69 سال در غیبت صغری به سر بردند؛ یعنی از سال شهادت آخرین نایب برگزیده و خاص ، جناب علی بن محمد سمری وفات کرد و با وفات او غیبت کبری آغاز شد . اگر دوران غیبت صغری را از اول عمر امام مهدی علیه السلام حساب بکنیم . مدت 74 سال و اگر از آغاز دوره ی امامت ایشان در نظر آوریم ، 69 سال به طول انجامیده است.
وجه نامگذاری به غیبت صغری آن است که دوره ی غیبت کوتاه تر بود و ضمن این که از عموم مردم غایب بودند ، گه گاه عده ای خاص خدمتشان می رسیدند. نواب ایشان – که چهار نفر از آن ها معروف ترند- به خدمت آن حضرت می رسیدند. گاهی به وساطت آنان افرادی دیگری هم با حضرتش دیدار می کردند . این نایبان افراد مطمئنی بودند و هرگز جا و مکان آن حضرت را آشکار نمی کردند. صرفا برخی از افراد را به خدمت امام علیه السلام می بردند. به خاطر همین، نام آن را غیبت صغری نهادند. از سال 329 هجری- که آن حضرت ب نایب خود نامه (= توقیع) فرستادند- و در آن اعلام کردند که:
« غیبت ( کبری و تام و) تمام ، آغاز شد.»
دیگر کسی نمی تواند مدعی نیابت خاصه و دیدار ارادی گردد.
غیبت کبری هم زمانش طولانی تر است و هم در آن، امام علیه السلام از بیشتر مردم پنهان اند و اگر کسی مشاهده کند و به خدمت آن حضرت برسد ، اشاره و اراده از جانب خود امام زمان علیه السلام است .
در این مسائل به کتابهایی از جمله کمال الدین صدوق ، ( صص 434-478 ) و اثبات الهدا شیخ حر عاملی رضوان الله تعالی علیه مراجعه شود. در آن ها کسان زیادی را که در غیبت صغری  و پیش از آن چه در زمان امام حسن عسکری علیه السلام در آن پنج سال و چه بعد از پایان دوره ی امامت امام حسن عسکری علیه السلام و چه به واسطه ی نایبان و چه بی واسطه، خدمت آن حضرت رسیده اند، روایاتی را آورده و داستانهایی را نقل کرده اند.