FAQs

Question

آیا فقاهت و اجتهاد در زمان آن حضرت نیز به حالتی که در زمان ما جریان دارد خواهد بود یا این که به کلی از بین می رود؟

Answer

در پاسخ این پرسش ، نکاتی چند را تحلیل می کنیم :
نخست باید بدانیم که: جرا فقاهت و اجتهاد به وجود آمد؟
اجتهاد واژه ای است که شیعه آن را در این معنی از سنیان گرفته است و الا در فرهنگ شیعه به جای اجتهاد ، واژه ی ثقفه به کار می رود. فقاهت به وسعت امروزه در روزگار ظهور به کار نخواهد رفت و سطح ان تفاوت نخواهد کرد.
زمینه ی به وجود آمدن اجتهاد و فقاهت در این سطح ، به غیبت پیشوایان معصوم بر می گردد. این که حضرات امامان علیه السلام در نزد همه ی مردم حضورندارند ، باب فقاهت را برای عمل به احکام دینی به روی آنان باز می کند؛ زیرا فقهای بزرگوار ، روایات مختلف را با هم می سنجند و در صورت وجود تعارض ، آن ها را حل و حکم را استنباط می کنند. به همین خاطر ، احکام فقها از نظر فقه شیعه حکم های ظاهری است.
باید دانست در دوران غیبت ، باب علم و یقین به احکام واقعی بسته است و مردم به احکام ظاهری عمل می کنند ؛ اما در روزگار حکومت آن حضرت،به خاطر ارتباط مستقیمبا شخص امام زمان علیه السلام و فزونی وسایل ارتباطی ، ابهام در احکام به صورت گذشته از میان می رود و احکام ، احکام الهی و اواقعی خواهد بود. خود امام می فرماید: حکم فلان موضوع این است. گفته های ایشان – که حدیث و وحی است – شنیده و عمل می شود و تقیه در زمان ایشان از بین می رود.
در اعصار پیش از ظهور چنین نبوده است. فقیهان متصدی بیان احکام، بر پایه ی استنباط خود از اصول بوده اند . بنابراین در عصر حکومت حضرت مهدی علیه السلام دیگر به این نحو فقاهت و استنباط نیازی نیست؛ بلکه مرحله ای از فقاهت و استنباط وجود دارد که با گذشته متفاوت است ؛ به این گونه کارگزاران حضرت صاحب الزمان و جانشینان آن ها در بین مردم احکام را برایشان بیان می کنند. البته نوعی استنباط و فقاهت رقیق در آن دوران نیز وجود دارد ؛ نه به این وسعت ؛ چرا که در گوشه و کنار جهان ، بیان جزئیات حکم فراوان به استنباط فقیه از حکم و شناخت او از موضوع بستگی دارد.